Trudno sobie dziś wyobrazić życie bez energii elektrycznej. Prądu używamy w domu, przemyśle, komunikacji itd. No i oczywiście jak wszystko co potrzebne, także prąd potrafi zabijać. Jego szkodliwe działanie zależy przede wszystkim od:
- natężenia;
- czasu działania;
ale oczywiście ważne jest również napięcie, częstotliwość itp. Powszechnie uważa się, że działanie prądu stałego jest groźniejsze niż prądu zmiennego. Jednak w ogólnie używanych urządzeniach mamy przede wszystkim prąd zmienny. Niestety jego częstotliwość wynosi 50 Hz, a taka właśnie uważana jest za najbardziej niebezpieczną.
Każdy człowiek ma swoją indywidualną wrażliwość na prąd (np. wyższa u elektryków). Decyduje o niej płeć, stan zdrowia, wiek itp. Odporność na porażenie zależy od skóry. Np. dla prądu o natężeniu 120 V skóra ludzka może mieć odporność 1000 000 Omów, a jeśli jest twarda i sucha - nawet do miliona Omów. Wilgotna będzie miała tylko 1000 Omów, zaś cienka i wilgotna- nawet do 100 Omów.
Na dodatek czasem nie trzeba się dotykać przewodów aby prąd "nas dopadł". Poniższa tabela pokazuje odległość na jaką może porazić ans łuk elektryczny. (Wg. Somogyi i Tedeschi)
| napięcie (V) | odległość |
| 1 000 | kilka centymetrów |
| 5 000 | 1 cm |
| 20 000 | 6 cm |
| 40 000 | 13 cm |
| 100 000 | 35 cm |
Wbrew pozorom prądy o bardzo wysokim natężeniu są o wiele mniej niebezpieczne niż te o natężeniu średnim. Ich biologiczne działanie jest znikome, a szkodliwość sprowadza się wyłącznie do oparzeń lub zwęgleń. Bardziej groźne jest zaburzenie podstawowy czynności organizmu, jak zdolności przewodzenia bodźców elektrycznych oraz polaryzowania cząstek organicznych. Dochodzi w rezultacie do szoku elektrolitowego wskutek przesunięcia jonów w organizmie.
Reakcje organizmu (wg. Koeppena) na różne rozdaje prądu prezentuje tabela poniżej:
| Prąd stały | Prąd zmienny | Reakcja |
| 80 mA | 25 mA | Podwyższenie ciśnienia, skurcze mięśniowe, przytomność zachowana. Powyżej 9-15 mA niemożliwe staje się oderwanie samodzielne od przewodnika |
| 80 – 300 mA | 25 – 28 mA | Podwyższone ciśnienie krwi, skurcze mięśni, zatrzymanie czynnoœci serca i oddechu, utrata przytomności |
| 300 mA | 80 mA | Migotanie komór, zatrzymanie czynności serca i oddechu, utrata przytomności. |
| wysokie napięcie 3 A | Zatrzymanie czynności serca i oddechu, utrata przytomności, miejscowe oparzenia i zwęglenia. | |
Na pocieszenie pozostaje powiedzieć, że większość przypadków porażenia prądem kończy się wyleczeniem. Tylko w 3-4 % dochodzi do zgonu poszkodowanego. Niestety u osób, które przeżyły wypadek rejestruje się późne zmiany chorobowe, takie jak uszkodzenie gałki ocznej, pewną postać dusznicy bolesnej oraz zwyrodnienie ośrodków mózgowych.
Rażenie piorunem
O tym jak niebezpiecznie jest podczas burzy nikogo przekonywać już nie trzeba. Tłumaczyły nam to całe pokolenia rodziców i dziadków. Napięcie wyładowania atmosferycznego dochodzi do milionów woltów, a natężenie sięga setek tysięcy amperów. Widać więc, że aby poczynić poważne szkody w organizmie piorun wcale nie musi "celować" w człowieka, wystarczy że uderzy obok. W wypadku bezpośredniego uderzenia śmierć jest raczej nie do uniknięcia w skutek oparzeń i uszkodzenia ośrodka oddechowego w mózgu. Jeśli piorun uderzy w bliskiej odległości od nas, może uda nam się przeżyć.
Charakterystycznymi zmianami powodowanymi przez piorun są tzw. figury piorunowe. Ale czasem uderzenie pioruna może spowodować powstanie głębokich ran przypominających rany rąbane. W przypadku braku wyraźnych zmian urazowych sprawdza się opalenie włosów. Występuje ono nie tylko na częściach ciała odsłoniętych (np. głowa) ale również na kończynach lub wzgórku łonowym (choć odzież wydaje się nie uszkodzona).
Jeśli już chowamy się przed burzą pod drzewo (a bynajmniej nie jest to najmądrzejszy pomysł), to musimy wiedzieć, że niebezpieczeństwo porażenia jest o wiele mniejsze jeśli się nie stoimy pod, a przykucniemy troszkę dalej od drzewa.
Rzadką odmianą porażenie prądem jest tzw. porażenie krokowe np. na skutek podejścia do leżącego na ziemi kabla wysokiego napięcia oderwanego od słupa. Pomiędzy stopami idącego wytwarza się wówczas różnica potencjałów, dochodząca nawet do kilku tysięcy woltów.
Powszechnie uważa się, że szczególnie narażone na uderzenie piorunem są osoby, które .. najbardziej boją się burzy. Ich labilny układ nerwowy jest szczególnie podatny na negatywne działanie elektryczności.
Znamię prądowe - zmiana anatomiczna, która powstaje w wyniku działania na ciało energii cieplnej na skutek zetknięcia przewodnika ze skórą. Wygląda jak zgrubienie naskórka o białoszarawym zabarwieniu i brakiem odczynu zapalnego na skórze. Czasem powierzchnia jest zwęglona lub impregnowana metalem z przewodnika. Przestrzeń pomiędzy naskórkiem a skóra właściwa nie jest wypełniona płynem i to odróżnia znamię prądu od oparzenia.
Figury piorunowe - (zwane też figurami Lichtenberga) ustępujące pod uciskiem, drzewkowate sinawo- czerwone lub brunatnawe pasma występujące niekiedy na skórze osób porażonych.
Artykuł pochodzi ze strony zewcthulhu.innyswiat.pl